Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынов: «Біз сияқты мәдениет жемісіне жаңа аузы тиген жұрт, өз тілінде жоқ деп мәдени жұрттардың тіліндегі даяр сөздерді алғыштап, ана тілі мен жат тілдің сөздерін араластыра-араластыра, ақырында ана тілінің қайда кеткенін білмей, айрылып қалуы мүмкін», – деп қауіптенсе, ал Мағжан ақынның: «Қазақ тілінде қазақтың сары сайран даласы, біресе желсіз түндей тымық, біресе құйындай екпінді тарихы, сары далада үдере көшкен тұрмысы – асықпайтын, саспайтын мінезі көрініп тұр», – деп жазғанының бүгін де тәрбиелік мәні артпаса кеміген жоқ.
Ана тіліміздің қазіргі хал-ахуалы қалай? Елордада Мәдениет және ақпарат министрлігі Тіл комитетінің ұйымдастыруымен XIV Қазақстан халқы тілдерінің фестивалі аясында «Тіл – татулық тірегі» атты республикалық форум өткен болатын. Осы жиында еліміздің әр аймағынан қазақ тілін жете меңгерген өзге этнос өкілдері бас қосып, жастарды мемлекеттік тілді оқып-үйренуге шақырды.

Мен, ұлысымыздың ұйытқысы атанған Оңтүстік өңіріндегі бір қа­рапайым отбасының қызымын. Ұл­тым – иран, жаным – қазақ, себебі, қасірет шеккен менің аталарымды аман сақтап қалған киелі қазақ жерінде туып, қазақтың суы мен ауа­сынан нәр татып, даласы мен данасынан үлгі алып өскен өркенмін.
Қазақ тілін меңгергеніме, оның мол қазыналы байлығына кенеліп еркін сөйлей алғаныма киелі қазақ топырағы мен оның дана халқына алғысым шексіз. Кезінде Шәкәрім атамыз парсы халқының білімі мен ілімін үйрену үшін осы тілді мең­герген болатын, ал мен керісінше сол Шәкәрім сөйлеген тілде еркін сөйлей алатыныма мақтанамын!
Қазақстан азаматтарының тегі басқа болса да – теңдігі бір. Елбасымыз «Біз барша қазақстан­дық­тарды біріктірудің басты факторы болып табылатын қазақ тілінің одан әрі дамуы үшін барлық күш-жі­герімізді салуымыз керек. Сонымен бірге елімізде тұратын барлық ха­лықтардың өкіл­дері ана тілдерінде еркін сөйлей, оқи алуына, оны тұ­рақты түрде дамытуға қолайлы жағдай жасауымыз керек», деген болатын.
Біздің елімізде барша қазақ­стандық ұлттардың ұйытқысы, мемлекет құраушы халықтың ті­лінің мәртебесі анықталған, сон­дай-ақ, қалған тілдерді да­мы­туға тиісті дәрежеде қолдау көрсе­тілуде. Бұл – үлкен жетіс­тік. Біз осы мүмкіндікті барынша пайдаланып, қазақ тілінің қолданылу аясын кеңейтіп, оның әде­би қо­рын толықтыру тек қа­зақ хал­қына ғана емес, тағдыры бір қа­зақстандық әрбір этносқа жүк­телетінін түсінуіміз қажет.
Қазақстанның Ел бірлігі доктринасында Ұлттық рухты ны­ғайту мен дамыту туралы нақты айтылған. Біздің ұлттық рухы­мыздың негізі – дәстүр мен отан­сүйгіштік рухы, жаңару рухы, жарыс пен жеңіс рухында жатыр. Біз секілді көшбасшы елдің жастары мораль мен пара­саттылықтың жо­ғары нормаларын сақтайтын, заң­ға мойын­сұнушылық танытып, зиялы, үш тілді еркін меңгерген элиталы қауымды құруға міндетті.
Біз – бақытты жастармыз. Ай­наламызға бір сәт қарайық­шы. Әлем­дік өркениетте болып жат­қан қаншама келеңсіздіктер, со­ның ішін­де парсы шығанағы, ислам елде­рін­дегі жағдайлар алаң­датпай қоймай­ды. Болашағы бұлыңғыр болып тұрған менің ата-бабамның жері, экономикалық тығырыққа тірелген Еуропа жас­тарының күйі қандай екен? Осындай әлемде орын алып жатқан жай­ларға қарамастан біздің елі­мізде әр ұлттың өз мәдениетін сақтауға, тілін, дінін, ділін жетіл­діруге, ел өміріндегі маңызды ше­шімдерді қабылдауға барлық жағдай жасалынып отыр. Тә­уел­сіздігінің ал­ғашқы жылдары­ның өзінде-ақ то­леранттылық, ұлт­аралық келі­сімді таңдаған еліміз, бүгінде күллі әлем­ге бірлік пен келісімнің, толерант­тылық пен серіктестіктің қазақстан­дық моде­лін салып берді.
Өзімнің қысқа болса да өмір жолымнан шығарған бір қоры­тындым – қазақ елінде, қазақ ті­лінде сөйлейтін әрбір өзге ұлт өкілі ең сыйлы адам.
Сөз соңында мен жастарды Елба­сының өмірлік жолынан үлгі алып, әр істі жауапкершілікпен, адал атқаруға, ел мүддесі мен игі­лігі үшін қызмет етуге шақы­рамын.
Али-Мамед Ирана.
Оңтүстік Қазақстан облысы.

Келешектің жарқын келбеті

Әр тілдің өз ерекшелігі, әсем­дігі бар. Тілді білудің және қол­данудың пайдасы да көл-көсір. Тіл үйрену арқылы адамның бойында биік рух қалыптасады, тіл адамды адам­гер­шілікке тәрбиелейді. Өзге адамдармен жақсы қарым-қатынас жасауда да тілдің алатын орны ерекше.
Мен бастауыш мектепте қазақ­ша оқыдым. Басында қиындау бол­ға­нымен, дос балаларымның арқа­сын­да қазақша ойнап, қазақша сөй­ле­сіп, қазақтың тілін, салт-дәстүрін мең­геріп алдым. Орта мектепте орыс, ал жоғары оқу орнында ағы­л­шын тілін оқып үйрендім. Осылай, заман талабына сай қазақ, орыс және ағылшын тілдерін меңгердім.
Қазіргі кезде қазақ тілін үйрену мүм­кіндіктері көбеюде. Балабақша, мектеп, оқу орны, тіпті қызмет­кер­лерге де тіл үйрететін орталықтар жұ­мыс істейді. Оқулықтардың, элек­тронды-инновациялық құ­рал­дар­дың саны өсіп жатыр. Тек, қазақ тілін үй­ренемін деген ниет, ықылас болса жетіп жатыр.
Осы орайда және Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың қолдауымен іске асырылған «Тілдердің үштұғыр­лы­ғы» мәдени жобасының маңыз­дылығын ерекше атап өткім келеді.
Бұл жоба жас ұрпақтың кез келген салада жоғары білікті маман болуына, сол арқылы Қазақстан­ның игілігі үшін аянбай еңбек етуіне жағдай жасайды.
Үш тілді еркін меңгерген, көзі ашық, білікті, толерантты азамат, бұл – заманауи жас қазақстан­дық­тың жарқын келбеті!
Геннадий РАУ.

Ғаламтордан үйрендім

Нұрсұлтан Назарбаев: «Қазіргі таңда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте-мөте қажет», деп атап өткен еді. Қазір құдайға шүкір, елімізде ғылым, ғаламтор және жаңа технологиялар саласында мемлекеттік тілдің даму қарқыны жаман емес. Оған саны күн санап артып келе жатқан қазақ тіліндегі интернет-сайттар мысал бола алады.

Бүгінгі күні ақпараттық технология құралдары тек ғылыми зерттеулер мен әр түрлі әлеуметтік, экономикалық және саяси үдерістерді басқаруда ғана емес, мемлекеттік тілді үйретуде де кеңінен қол­данылып жүр. Сөзім дәлелді болу үшін, мемлекеттік тілді үйренудегі өз тәжірибеммен бөліссем деймін.
Менің мемлекеттік тілді өз бетіммен оқып үйренуіме көп кө­мегін тигізген жоба – қазақ тілін ғаламтор арқылы оқыту бағдар­ламасы. Шығыс Қазақстан облыстық мемлекеттік тілді оқыту орталығы әзірлеген, мемлекеттік тілді үйренуге ынта білдірген барлық мүдделі адамдарға тілді қашықтан оқытудың «Учимся говорить по-казахски» мультимедиалық жүйесі 2010 жылы іске қосылды. Алғашында осы «KAZCENTER.KZ» сайтының қызметін 32 мың адам пайдаланса, бүгінгі күні олардың саны 70 мыңнан асты. Солардың бірі – менмін.
Бағдарламаның мен үшін тиімділігі өзіме ыңғайлы уақытта кіріп, тілді үйрене алатындығымда. Бұл бағдарлама арқылы қазақ тілін үйренуім менің оқуыма да, жұмысыма да ешқандай кедергі жасаған жоқ. Ең алдымен өзімнің сөздік қорымды молайттым. Олар сайтта тақырыптар бойынша жинақталып, ауызекі тілде бірден қолдануға болатын сөз тіркестері ретінде берілген. Екіншіден, тіл үйренуші ретінде сөздерді тыңдай отырып, дұрыс сөйлеуге үйрендім.
Алдағы уақытта осы бағдарлама негізінде «skape» (скайп) жүйесі арқылы мемлекеттік тілді оқыту көзделіп отыр.
Бүгінгі күні республикамызда мемлекеттік тілді оқып-үйренуге барлық жағдай жасалған. Тек, әрқайсымызда оны оқып-үйренсем деген ниет қана болса болғаны.
Ақпараттық технологияларды игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлға үшін оқу және жазу қабілетін қалыптастыру сияқты сапалармен бір қатарда тұр. Және ол әрбір адам үшін қажетті шартқа айналды. Қазіргі жас буын жаңа технологияны барынша жетік мең­гер­ген десек, ғылым мен техниканың даму қарқыны мемлекеттік тілді оқыту үрдісіне, жоғарыда атап өткендей, жаңа технологиялық әдістерді кең көлемде қолдануға да мүмкіндік беріп отыр. Тек сол мүмкіндіктерді тиімді пайдалана білуіміз керек.
Бақыт ЗЛОБИН.
Шығыс Қазақстан облысы.
Егемен Қазақстан

http://www.egemen.kz/2012/09/29/347157/